Uśpiona w kotlinie, niewielka osada – Krynki. Nazwa miejscowości wywodzi się prawdopodobnie od słowa „krynica”, ponieważ znajduje się tu wiele małych źródeł – krynic. Zaczątkiem Krynek był dwór książęcy, zbudowany przed 1429 rokiem przy ważnym trakcie z Grodna do Brześcia i dalej do Krakowa. Siedziba dworska w Krynkach stanowiła miejsce pobytu dworu królewskiego w czasie podróży z Krakowa do Wilna. W 1434 roku odbyło się w dworze królewskim spotkanie powracającego z łowów w Puszczy Białowieskiej króla Władysława Jagiełły z wielkim księciem litewskim – Zygmuntem Kiejstutowiczem. Na prośbę Zygmunta została tu odnowiona i zacieśniona unia Litwy z Koroną.
W 1509 roku król Zygmunt Stary nadał Krynkom herb. Jest to złoty lew stojący na tylnych łapach, tarcza herbu jest koloru błękitnego. Od tego momentu Krynki występują jako miasto, a mieszkańcy noszą nazwę mieszczan. W roku 1522 ten sam monarcha ufundował w Krynkach kościół, a w 1540 roku wydał przywilej na cotygodniowy targ. W dniu 22 listopada 1569 roku król Zygmunt August nadał Krynkom prawa miejskie magdeburskie, które zapewniły miastu samorząd i autonomię. Krynki rozwijały się pomyślnie, gdyż w 1578 roku rozróżniano już Stare Miasto z rynkiem i trzema ulicami oraz Nowe Miasto – z rynkiem i dziesięcioma ulicami.
W swej bogatej historii Krynki miały również okresy niepomyślne. Wojny moskiewskie, najazd szwedzki, miasto dotykały również liczne epidemie i pożary. W 1659 roku Moskale, pod wodzą Chowańskiego, pobili pod Krynkami wojska hetmana Pawła Sapiehy. Splądrowali wówczas miasto i ograbili kościół. W zimie 1706 roku zatrzymał się w Krynkach król szwedzki – Karol XII. Wraz z wojskiem obozował poza miastem, przy ulicy Okopy.
Poważne przemiany nastąpiły w Krynkach pod koniec XVIII wieku, kiedy administratorem został podskarbi Antoni Tyzenhaus. Z jego inicjatywy przebudowano miasto, nadając mu nowy układ przestrzenny, z sześciobocznym rynkiem, na którym wybudowano halę targową i dwunastoma ulicami wybiegającymi z naroży rynku.
Po rozbiorach Krynki znalazły się w zaborze rosyjskim. Caryca Katarzyna podzieliła miasto pomiędzy dostojników: Sokołowa i Diwowa. W 1832 roku Dwór Kryński wraz z dobrami odkupił podkomorzy grodzieński Jan de Virion.
W XIX wieku pojawił się w Krynkach przemysł. Powstało tu kilka manufaktur tekstylnych, wśród nich największa Lipharta, zatrudniająca 100 pracowników. Umiejętność wyprawiania skór mieszkańcy Krynek nabyli od osiadłych w okolicy Tatarów. Mieszczanie zajmowali się również handlem, garncarstwem i gorzelnictwem. Rozwój przemysłu spowodował szybki wzrost liczby mieszkańców, była to głównie ludność żydowska – w 1905 roku – 6 tysięcy, a w 1914 – 10 tysięcy mieszkańców. Dzięki ekonomicznej aktywności żydowskich mieszkańców miasta, przeżywało ono okres intensywnego rozwoju gospodarczego, stając się ważnym ośrodkiem przemysłu włókienniczego i skórzanego, a także gorzelnictwa i garncarstwa. Pod koniec XIX stulecia miasto zostało zniszczone na skutek trzech wielkich pożarów (w 1879, 1882 i 1887 r.), w wyniku których spłonęły m.in. fabryki i zakłady przemysłowe.
Na przełomie XIX i XX wieku miasto stało się ogniskiem ruchów strajkowych. 28 stycznia 1905 roku garbarze kryńscy, w odpowiedzi na „krwawą niedzielę”, zorganizowali strajk powszechny. Wzięło w nim udział ok. 2.000 polskich i żydowskich robotników. Powołując Zjednoczony Komitet Strajkowy, robotnicy opanowali sytuację i na kilka dni przejęli władzę nad miasteczkiem. W kolejnych dniach doszło do licznych starć pomiędzy robotnikami a wojskiem wysłanym na miejsce zamieszek przez gubernatora w Grodnie. Wydarzenia te, określane mianem „republiki kyńskiej” (lub „republiki kryneckiej”), zakończyły się masowymi aresztowaniami.
W 1914 r. w Krynkach mieszkało ok. 10.000 osób, w tym ponad 80 % stanowili Żydzi. W okresie I wojny światowej, miasto będące pod panowaniem niemieckim podupadło, na skutek prowadzonej przez okupantów rabunkowej polityki gospodarczej i nawet po odzyskaniu niepodległości, m.in. na skutek upadku rosyjskich rynków zbytu, nie odzyskało swej dawnej pozycji jako ważnego ośrodka przemysłu skórzanego.
Po I wojnie światowej zniszczony przemysł spowodował znaczny spadek liczby mieszkańców, Krynki powoli traciły swoje znaczenie.
Po wybuchu II wojny światowej miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną, zaś w czerwcu 1941 r. do Krynek wkroczyły wojska niemieckie. Wkrótce rozpoczęły się prześladowania ludności żydowskiej, zaś okupanci spalili synagogę i domy modlitwy. W grudniu 1941 r. utworzono tu getto, w którym skupiono całą żydowską ludność miasteczka oraz Żydów z okolicznych miejscowości. Likwidacja getta rozpoczęła się w listopadzie 1942 r., kiedy to większość mieszkańców została przesiedlona do obozu przejściowego w Kołbasinie, a stamtąd wywieziona do obozu zagłady w Treblince.
Okres świetności miasta definitywnie zakończył się po II wojnie światowej. Zniszczone w 70% i wyludnione Krynki w 1950 roku utraciły prawa miejskie, stając się wsią gminną, aż do 1 stycznia 2009 r., kiedy to Krynki odzyskały prawa miejskie.
(źródło: internet)
